‘Designated survivor’
Wanneer u dit leest is Prinsjesdag alweer voorbij. Met onze koning Willem-Alexander die de troonrede voorlas, met de koetsen en de hoedjes, met de ingetogen pracht die Nederlandse ceremonies kenmerkt.
Een enkeling van u zal zijn opgevallen dat ik er niet bij was, ondanks de rol die ik sinds juli mag bekleden. Ja ik was in het buitenland, zoals het een minister van Buitenlandse Zaken betaamt. Dit keer ging de reis naar Moldavië, een klein en kwetsbaar land aan de rafelranden van Europa, dat continu onder Russische druk staat en onze steun nodig heeft. Ik was er samen met o.a. de Duitse collega Annalena Baerbock.
Zo word je dus ‘designated survivor’ – het is simpeler dan je je op basis van TV-series voorstelt. Het heeft gelukkig verder geen gevolgen gehad. Koning en kabinet zitten er nog. Dat laatste zullen sommigen onder ons wellicht betreuren, maar niemand had ons land een aanslag of ramp gegund.
Ik zal u niet verklappen wat er in de instructies stond die ik meekreeg voor deze rol. Wel wat er door mijn hoofd ging toen ik de stevig dichtgemaakte enveloppe waarin ze werden overhandigd openmaakte. Wat als onverhoopt het ergste zou gebeuren? Bij wie of waar kon ik dan te rade gaan? Van alles schoot door het hoofd, totdat m’n gedachten een rustpunt vonden. De ‘Dutch Church in the City’ had me afgelopen jaren in Londen zo’n rustpunt verschaft. Alleen in Londen, met echtgenote Anne werkend in Frankrijk en onze volwassen kinderen elders in de wereld. Zelf telkens op reis voor de bank EBRD, tot naar Mongolië aan toe. Een achtbaan die telkens stopte op zondagen in Austin Friars, met de overdenkingen van onze predikant Bertjan, die stof tot nadenken brachten en ook moed om voort te gaan. De saamhorigheid van de zondagsdiensten en ook de gezamenlijke koffie achteraf, waar iedereen thuis kon zijn, ongeacht leeftijd, afkomst, opleiding of geaardheid. De balans die het telkens bracht, al die keren dat ik erbij mocht zijn. Ik zou er vast iets meekrijgen dat me richting kon geven. Bijbelteksten die benadrukken dat dienstbaarheid voorop moet staan in plaats van macht. Over je talenten benutten om anderen te dienen.
Als u dit leest heb ik alle raad en richting niet nodig gehad voor een rampengeval – gelukkig maar. Maar het heeft me wel herinnerd aan waar het allemaal om gaat bij het nemen van verantwoordelijkheid: niet voor jezelf maar om het grotere geheel, in alle verscheidenheid van onze samenleving. Wat u ook van de Nederlandse politieke ontwikkelingen vindt (en daar mag je in onze vrije landen gelukkig van mening over verschillen), de Koning sprak ook dit keer aan het einde van de troonrede de ‘bede’ uit, voor Gods zegen voor de leden van de Staten-Generaal. Een bede voor kracht en wijsheid om, ondanks alle verschillen, binnen de kaders van democratie en rechtsstaat voor de gezamenlijkheid een weg vooruit te vinden.
Laten we in de achtbaan van deze woelige tijden, met vaak polarisatie in eigen land en een wereld vol oorlog, onrust en onzekerheid, ons houvast vinden in die bede, alsook in de kracht van onze saamhorigheid.
Caspar Veldkamp
Caspar Veldkamp was tot vorig jaar kerkeraadslid in de Dutch Church. In november 2023 werd hij verkozen in de Tweede Kamer voor NSC en sinds juli is hij minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Schoof.
De designated survivor
Sinds een aantal jaar wordt in Nederland op prinsjesdag door het kabinet onder haar leden een designated survivor aangewezen. Deze minister is niet aanwezig bij de troonrede, waar verder de hele regering, maar ook de leden van zowel Eerste als Tweede Kamer aanwezig zijn. Mocht er een ramp gebeuren waarbij alle aanwezigen omkomen, dan ligt bij de designated survivor de taak om het landsbestuur tijdens de eerste crisis tijdelijk op zich te nemen.