Wie zijn wij

Onze missie

De Nederlandse Kerk in Londen is een vrije en open geloofs-gemeenschap in het hart van de City of London. Zij is opgericht in 1550 door vluchtelingen die vanwege hun geloof werden vervolgd. Koning Edward VI verleende hen gastvrijheid en schonk hen een kerkgebouw aan Austin Friars. Op deze zelfde plek wordt nog steeds elke zondag om 11 uur een dienst gehouden en vinden er door de week verschillende gespreksgroepen en lezingen plaats. De Nederlandse Kerk is een plek van ontmoeting en zingeving voor vele Britten en Nederlanders die voor korte of langere tijd in het Verenigd Koninkrijk verblijven, immer trouw blijvend aan haar beginselwaarden van vrijheid en tolerantie.

Het begin van de kerk

De oorsprong van de Nederlandse Kerk gaat terug tot 1550. In dat jaar kregen protestantse vluchtelingen uit de Nederlanden van de Engelse koning Edward VI (Painting attributed to the Flemish School) toestemming een eigen gemeente te vormen. Zie hier het Charter uit 1550. Zij mochten voor hun kerkdiensten gebruik maken van het schip van de kerk dat aan de Augustijner monniken (Austin Friars) had behoord. Omdat er in 1550 in Nederland nog geen protestantse kerk bestond, kan men zeggen dat Austin Friars de oudste Nederlandstalige protestantse kerk ter wereld is. Zij leverde een beslissende bijdrage aan het ontstaan van de protestantse kerk in Nederland en werd op de eerste synoden uitgenodigd als ‘Moederkerk’.
Eeuwenlang bleven de Nederlandse psalmen en gezangen klinken in de kerk van Austin Friars, totdat dit gebouw in 1940 bij een bombardement van de stad werd verwoest. Na de oorlog is op dezelfde plek vanaf 1950 een nieuwe kerk herrezen.

Historisch Archief

De Nederlandse Kerk beschikt over een rijk voorzien historisch archief. Dankzij de ledenregisters kunnen mensen die op zoek zijn naar hun voorouders soms het spoor terugvinden. Bij het 400-jarig bestaan van de kerk is de geschiedenis te boek gesteld door de kerkhistoricus prof. Dr. J. Lindeboom. Een exemplaar van dit boek is in de kerk voor £15 verkrijgbaar. Ter gelegenheid van het 450-jarig bestaan van de Nederlandse Kerk in juli 2000 is een nieuw gedenkboek verschenen met als titel “De Kerk in de City” 450 jaar Nederlandse Kerk, Austin Friars. De auteur van dit boek is Dr. Keetie E Sluyterman verbonden aan de Universiteit Utrecht. Het boek is voor £12.00 exclusief portokosten verkrijgbaar bij het secretariaat van de Nederlandse Kerk. Verder op deze pagina kunt lezen over het orgel, de kerkklok en bibliotheek.

Orgel

The organ in the Dutch Church in Austin Friars was built in 1954 by the Dutch organ builder Willem van Leeuwen and restored by Flentrop Orgelbouw 1994/5.

The compass of the keyboard is C – a3 and that of the pedal C – f1. The key action is entirely mechanical whilst the stop action is electro-pneumatic. The instrument has one electric free-combination. There are couplings from the Rugwerk to Hoofdwerk together with Rugwerk and Hoofdwerk to Pedal. The Tremulant is activated by a footpedal.

The Van Leeuwen organ is characteristic of the period in which it was built. As a result of a revival in organ building, starting with the so-called “Organ reform movement” in Germany during the 1920s, some organ builders in the Netherlands began, after the Second World War, to orientate themselves towards classical organ building. The most important firms were Flentrop, Van Leeuwen and Van Vulpen.

Inspired by the results in Scandinavian organ building where, already before the war, the classical instrument was more or less taken as a basis, it was attempted to follow these ideals in the Netherlands. The floods in 1953 in the southwest of the Netherlands gave an important impulse to this process as scores of organs had been irreparably damaged. In order to provide churches with new organs rather quickly a number of Scandinavian organs were installed, partly paid for by the Emergency Fund to which the Scandinavians had contributed. The above-mentioned Dutch firms also supplied many organs.

The organ in Austin Friars is in fact the result of this revival in organ building and the increase in knowledge about the classical organ in this reconstruction period, as seen by Van Leeuwen. Characteristic for this period is that, to a certain extent, the sound ideal of the Baroque was pursued but inside the instruments are examples of a very much “improved” twentieth century spirit. Some of the “improvements” have not led to a lasting success, as can be demonstrated by the fact that in the organ in Austin Friars, several of these had to be replaced by a more classical solution, in order to enable it to function more reliably in the long term. In 1995, the organ was completely restored and revoiced by Flentrop Orgelbouw of Zaandam.

 Kerk klok Gaudete

Aan de vooravond van de eerste steenlegging werd in april 1950 door de Nederlandse Kerk in Londen een brochure gepubliceerd met daarin een tekening van het voorlopige ontwerp van de nieuwe kerk. Wie de huidige kerk kent ziet direct dat er aan dit ontwerp nog verder gesleuteld is: de ‘gotische’ boog bij het noorderportaal heeft het niet gehaald en het torentje is ranker geworden. Verder is de oorspronkelijk geplande klok in de toren nooit gerealiseerd. Bij het maken van plannen voor de viering van het 450-jarig bestaan van de Nederlandse Kerk wilde de commissie graag ook iets blijvends aan de kerk toevoegen. Al snel kwam de suggestie naar voren voor een klok in de toren. Voor de viering van het feest en de klok werden fondsen geworven onder het Nederlandse bedrijfsleven in Londen. Dankzij hun giften en de giften van particulieren werd niet alleen in op 15 en 16 juli op feestelijke wijze de stichting van de Nederlandse Kerk herdacht maar was er ook geld om een klok te laten gieten. De opdracht werd gegeven aan de Whitechapel Bell Foundry in Londen.Op 27 oktober 2000 waren we te gast bij deze klokkengieterij. De Whitechapel Bell Foundry ontstond in 1574 toen Robert Mot, de ‘master founder’, voor het eerst het zegel met de drie klokken gebruikte en daarmee beschouwd wordt als de stichter van de Whitechapel Bell Foundry. Sinds die tijd is de lijst van ‘master founders’, afstammend van Robert Mot, ononderbroken. Er is gegoten en opnieuw gegoten: kleine klokken, grote klokken, enkele klokken en hele series van luidklokken. De grootste klok, ooit door Whitechapel Bell Foundry gegoten, is de bekendste klok van Londen: die van de Big Ben (1858).

Het klokkengieten gebeurt door het maken van een stenen kern, waaromheenHet gieten van de klokeen sliblaag wordt aangebracht, die overeenkomt met de binnenzijde van de te gieten klok. Daarna wordt met behulp van een mal een sliblaag gevormd, waarvan de binnenzijde overeenkomt met de buitenzijde van de klok, die na droging over de eerste wordt geplaatst. In de tussenliggende ruimte wordt de gloeiende vloeistof gegoten en daarmee krijgt de klok zijn concrete vorm.

Het ogenblik waarop de metaalmassa uit de grote ketel gegoten wordt in de vorm, waarop met witte letters ‘Austin Friars’ geschreven is, vormt het hoogtepunt van het bezoek. De oven, die vier uur lang gestookt is om de temperatuur van 1200 graden te bereiken, zwijgt en in de donkere ruimte licht de vloeibare massa van roodgloeiend metaal op. Het is letterlijk en figuurlijk adembenemend. Na afloop, staande op de binnenplaats, waarop talloze klokken liggen verspreid, krijgen we als aandenken een brokje van het gestolde metaal mee naar huis.

De tekst op de klok draagt het bijbelwoord van Paulus, dat de naam geeft aan de derde zondag van Advent: ‘Gaudete’. In het Latijn luiden de woorden: ‘Gaudete Domino semper/ iterum dico, gaudete/ Dominus prope est’ (‘Verheugt u in de Heer te allen tijde; wederom zeg ik u: verheugt u. De Heer is immers nabij’). De woorden zijn ontleend aan de Philippenzenbrief (4: 4,5). De tekst is toepasselijk voor een kerk, die vandaag leeft vanuit de verwachting van morgen. Door de vreugde hierover wordt zij gedragen en probeert zij present te zijn, midden in de City. T.S. Eliot karakteriseerde de City in zijn gedicht, dat tijdens de jubileumdienst gelezen werd, als ‘ the timekept City’ en schreef dat de City niet zo’n behoefte had aan ‘bells’. De nieuwe klok is een groot geschenk en tegelijkertijd een uitdaging en opdracht aan ons als Nederlandse Kerk om haar geluid helder en uitnodigend te laten klinken. Gaudete!

Bibliotheek

Er zijn verschillende bibliotheken in de Nederlandse Kerk.
* Boeken uit deze en de vorige eeuw die theologisch van aard zijn en over de geschiedenis van onze kerk gaan of daarmee te maken hebben. Er zijn ook boeken over de oorlog en wat kunstwerken. Verschillende van deze boeken kunnen worden uitgeleend. Deze verzameling is te vinden in de kerkenraadskamer, ook wel de bibliotheek genoemd.

* De belangrijkste verzameling betreft oude boeken, vooral uit de 16e en 17e eeuw. Naar inhoud zijn dit vooral bijbels, psalmberijmingen, concordanties (bijbelse trefwoordenboeken) en commentaren op de bijbel van reformatoren zoals Luther, Calvijn, Beza, Zwingli, Melanchton en Bucer. Verder zijn er Nederlandse godsdienstige en politieke geschiedenisboeken. Deze boeken worden soms door experts geraadpleegd; ze worden niet uitgeleend.

Charter uit 1550

Transcriptie en vertaling overgenomen uit:
J. Lindeboom, Austin Friars. Geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Gemeente te Londen
1550-1950,’s-Gravenhage 1950.

Lees hier de vertaling en transcriptie

Kerkorde

De Nederlandse Kerk in Londen is een gemeenschap van mensen die in verbondenheid met de kerk der eeuwen hun geloof belijden in God en Vader van hun Heer Jezus Christus, die op Hem hun hoop stellen en die in zijn Geest van liefde hun naasten tot zegen willen zijn.

Lees hier de volledige Kerkorde