‘Vreemdelingen mag je niet uitbuiten of onderdrukken, want jullie zijn zelf vreemdelingen geweest in Egypte.’
Exodus 22, 20
Pas las ik een prachtig boek van Kader Abdolah. Ik ben liefhebber van zijn werk, dit boek dat al in 2014 verscheen, las ik echter nog niet eerder.
In ‘Papegaai vloog over de IJssel’ schetst hij de komst van ‘vreemdelingen’ aan de IJssel. Ieder met een eigen verhaal. Zoals het verhaal van Memet, die eigenlijk geen Memet heet, en geen vluchtverhaal heeft, maar via een mensensmokkelaar naar Nederland gekomen is omdat hij goede medische zorg voor zijn dochtertje zocht. We zien hoe Memet in contact komt met de kerk. Hoe de dominee, als zijn dochtertje overlijdt, een leidende rol neemt bij de uitvaart. ‘Ze is toch een kind van het dorp.’ Hoe ‘vreemdelingen’ en ‘autochtonen’ verenigd zijn rond het graf. Hoe er ook misverstanden ontstaan. ‘Al die peuken op de begraafplaats!’ ‘Wie plant er nou zomaar een appelboom, en zet er een bankje neer? Heeft de kerkenraad daar wel toestemming voor gegeven?’
Kader Abdolah heeft de zevende druk van dit boek opgedragen aan De Thuisgevers, een initiatief waarin kerk en overheid samenwerken om statushouders versneld een huis en een thuis te bieden. Want wat heb je het als migrant nodig dat je niet alleen een huis, maar ook een thuis vindt. En wat is het bovendien voor een gastland verrijkend als nieuwe mensen zich thuis weten in jouw midden. Kansen op een ‘nieuw wij’.
Mij inspireert het altijd weer dat de Dutch Church als vluchtelingengemeente ontstaan is. En dat er altijd iets gebleven is van het ‘leven tussen twee werelden’. De gemeenschap rond de Dutch Church is een wezenlijk andere dan de gemeenschap die ik onlangs trof toen ik een opvanglocatie (landelijke vreemdelingenvoorziening) in Nederland bezocht. Daar sprak ik mensen die al jarenlang wachten op een kans om een nieuw bestaan op te bouwen.
Het verkeren tussen verschillende werelden versterkt wellicht het besef dat echte ontmoetingen nodig zijn om je thuis te voelen in de wereld. In de kerk pendelen we bovendien nog tussen twee andere werelden: het hemelse en het aardse perspectief op ons leven. Het hemelse perspectief dat ons bevraagt op wat ons aardse perspectief eigenlijk is. Waar weten we ons bij thuis in het leven?
Ten diepste zijn we zelf nooit vanzelfsprekend thuis. Vreemdelingen en bijwoners. Wel geborgen bij God. Geroepen om elkaar een thuis te bieden.
Moge het ieder van ons en de Dutch Church als gemeenschap gegeven zijn om ons te blijven richten op betekenisvolle ontmoetingen die bijdragen aan het thuisgevoel van ieder op aarde.
Ds. Karin van den Broeke,
consulent van de Nederlandse Kerk in Londen